Class 9th Sanskrit ardhvarshik paper 2022-23 mp board/कक्षा 9 वीं संस्कृत अर्द्धवार्षिक पेपर 2022 एमपी बोर्ड Full Solution

 

कक्षा 9 वीं संस्कृत अर्द्धवार्षिक पेपर 2022-23 एमपी बोर्ड | कक्षा 9 वीं संस्कृत का पेपर | Class 9th sanskrit half yearly paper 2022 mp board

class 9th ardhväarshik paper 2022-23 mp board,class 9th ardhvaarshik paper 2022 ,class 9th ardhvaarshik paper,9th ardhvaarshik paper 2022 maths,class 9 ardhvaarshik paper,class 9 ardhvarshik paper sanskrit, ninth class ardhvaarshik paper,ninth class ardhvaarshik paper 2022,class ninth ka ardhvaarshik paper 2022,class 9th ardhvaarshik paper english 2021-22,class 9th ardhvaarshik pariksha 2022 sanskrit ka paper, class 9th ardhvaarshik pariksha english,class 9th ardhvaarshik paper,class 9th ardhvaarshik pariksha english paper 2022-23,class 9th ardhvaarshik pariksha 2022,class 9th ardhvaarshik pariksha 2022 sanskrit ka paper,class 9th ardhvaarshik sanskrit ka paper

Class 9th Sanskrit ardhvarshik paper 2022-23  mp board

हैलो दोस्तों आपकी अर्द्धवार्षिक परीक्षा के लिए आज हम लेकर के आए हैं आपके लिए कक्षा 9 वीं संस्कृत  का अर्द्धवार्षिक के लिए Question  पेपर इस पेपर में आपके सभी प्रश्न हैं । चूँकि आपकी परीक्षा में 23 प्रश्न पूछे जाने हैं, जो की 75 नंबर का होगा  जिसमे से 30 अब्जेक्टिव प्रश्न होंगे बाकी सब्जेक्टिव क्वेशन होंगे । 

यदि आप अपने पेपर में अच्छा marks लाना चाहते हैं ,तो  इस पेपर के सभी प्रश्नों को कम्प्लीट जरूर कर लेना ताकि आप अपने Exam में अच्छा  स्कोर कर पाए ।

     अर्द्धवार्षिक परीक्षा 2022-23

कक्षा-9वीं

विषय: संस्कृत 

समय – 3 घंटे                पूर्णांक - 75

निर्देशा:-

(i) सर्वे प्रश्नाः अनिवार्य: सन्ति । 

(ii) प्रश्नानां सम्मुखे अंका प्रदत्ताः।

प्र. 1  उचित विकल्पं चित्वा लिखत-

(i) ' हसन' इत्यस्मिन् पदे प्रत्ययः अस्ति-

(अ) क्त्वा

(ब) शतृ

(स) ल्यप

(द) शानच्

(ii) 'पुस्तकालय:' इत्यस्मिन् पदे सन्धि अस्ति-

(अ) स्वर संन्धिः

(ब) व्यंजन सन्धि:

(स) विसर्ग सन्धि:

(द) दीर्घ सन्धिः

(iii) प्रियः पुत्रः आसीत इत्यस्मिन पदे विशेषणं पदं अस्ति-

(अ) प्रिय:

(ब) पुत्र:

(स) आसीत

(द) कोऽपि नास्ति

(iv) 'रात्रि' इत्यस्य पर्याय पदं अस्ति -

(अ) वृषभ

(ब) नृपः

(स) राजन

(द) निशा

(v) विजय: इत्यस्य विलोम पदं………………अस्ति-

(अ) अजयः

(ब) पराजय:

(स) तमः

(द) गहनं

(vi) माहेश्वर सूत्राणि सन्ति-

(अ) द्वादश

(ब) त्रयोदश:

(स) चतुर्दश

(द)  पञ्चदश

प्र. 2 उचित विकल्पं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-

(i) अनुगच्छन् इत्यस्य उपसर्ग:............... ।  (अनु/अनुग)

(ii) प्राचार्यः इत्यस्य उपसर्ग:................. ।  (आचार्यः/प्र)

(iii) भानुः इत्यस्य पर्याय पदं................ ।  (शशि/सूर्य)

(iv) ' अन्धकार:' इत्यस्य विलोम पदं..............। (प्रकाशः/तमः)

(v) स्वजन:.................प्रहरति । (हृदये/अरि:)

(vi) षणिक्पुत्रः नाम्................... ।  (जीर्णधनो/शीर्णधनो)

प्र. 3 युग्ममेलनं कुरुत-

(i) रामस्य                            षष्ठी बहुवचनम्

(ii) फलानाम्                       विसर्ग सन्धि

(iii) मनोहर:                        षष्ठी एकवचनम्

(iv) गम् धातु                       गच्छति

(v) उपकरोतिः                     वृद्धि सन्धि

(vi) सदैव                           उप

प्र. 3 एकवाक्येन उत्तरं लिखत -

(i) 'पठ धातो: लृटलकार उत्तम पुरुषस्य एकवचनम् रूपं कि अस्ति ?

(ii) 'रामः धावति' इत्यस्मिन वाक्ये कः धातुः अस्ति: ?

(iii) 'कोलाहलं या कुरु' 'इत्यस्मिन वाक्ये अव्यय पदं किम् ?

(iv) अहं अपि विद्यालय गच्छामि' अस्मिन् वाक्ये अव्यय पदं लिखत ।

(v) 'बालकस्य इत्यस्य का विभक्तिः अस्ति ?

(vi) गजः इति शब्दस्य वर्ण विच्छेदं कुरुत ।

 

प्र. 5. शुद्धकथनानां समक्षं 'आम्' अशुद्ध कथनानां समक्षं 'न' इति लिखत-

(i) कादयोमावसान: पञ्चविंशतिः वर्णा: आगच्छन्ति।

(ii) घनश्याम इति पदे कर्मधारय समास वर्तते ।

(iii) गजः अव्ययपदम अस्ति।

(iv) समास: षड भवन्ति ।

(v) विहाय इत्यस्मिन पदे ल्यप् प्रत्ययः अस्ति।

(vi) 'पठित्वा' इत्यस्मिन् पदे तुमुन प्रत्ययः अस्ति ।

प्र.6 कवि: कां सम्बोधयति ?

अथवा

स्वर्णकाक: का अखादत् ?

प्र.7 कुम्भकारः घटान् किमर्थं रचयति ?

अथवा

जीमूतवाहनः कस्य पुत्रः आसीत ?

प्र. 8 मानवः कुत्र सुरक्षितः तिष्ठति ?

अथवा

प्रकृतेः प्रमुखतत्वानि कानि सन्ति?

प्र. 9 के मधुसंग्रहव्यग्राः अभवन ?

अथवा

बालः कदा क्रीडितुम अगच्छत् ?

प्र.10 लोकरक्षां कथं सम्भवति,

अथवा

जन्तवः केन तुष्यन्ति ?

प्र. 11 रेखांकित पदमाधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत- ( कोऽपि द्वौ)

(i) ग्रामे निर्धना स्त्री अवसत् ।

(ii) वृक्षाः फलं न खादन्ति ।

(iii) सूर्योदयात् पूर्वमेव बालिका तत्रोपस्थित ।

प्र. 12 अधोलिखितानां वाक्यानि कः कं प्रति कथयति (कोडपि द्वौ)

                                                       कः कथयति                           का प्रति कथ 

(i) पूर्वं प्रातराश: क्रियताम्                    .............                        ................

(ii) पुत्रिके! न अहं पापकर्म करोभि।       .............                       ................

(iii) तण्डुलान मा भक्षय                       ..............                       ...............

प्र. 13 अशुद्धकारक संशोधनम् कुरुत्- (कोऽपि द्वौ )

(i) रामः पुस्तकं पठसि।

(ii) 'पास्यति' इत्यस्मिन् पदे लट्लकारः अस्ति।

(iii) 'गच्छन्ति' इत्यस्मिन् पदे एकवचनम् अस्ति।

(iv) रामेम् पुस्तकं पठन्ति।

प्र.14 प्रकृतिप्रत्यय विभागं कुरुत- (कोऽपि द्वौ )

(i) रोदितुम्

(ii) शयित्वा

(iii) विलोक्य

प्र.15 रिक्तस्थानानि पूरयातः -

(i) वृत्तं......................संरक्षेत् ।

(ii) तपोदत्त!.......................विद्याप्राप्तेवान् ।

(iii) कुम्भकारः....................रचयति।

(iv) गुण: गुणज्ञेषु...............भवन्ति ।

 

प्र. 16 स्वपाठ्यपुस्तकात् सुभाषितद्वयं लिखत यः प्रश्नपत्रे नास्ति ।

प्र. 17 अधोलिखितानि वाक्यानि घटनाक्रमानुसारेण योजयत-

(i) उभौ नन्दिन्याः सर्वविधपरिचर्या कुरुतः ।

(ii) मल्लिका पूजार्थं मोदकानि रचयति ।

(iii) चन्दनस्य पत्नी तीर्थयात्रा समाप्य गृहं प्रत्यागच्छति ।

(iv) सा सखीभिः सह तीर्थयात्रायै काशीविश्वनाथमन्दिरं प्रति गच्छति ।

 

प्र. 18 अधोलिखित गद्यांशाधारित प्रश्नानां उत्तराणि लिखत-

पुरा करिरिचद्ग्रामे एका निर्धना वृद्धा स्त्री व्यवसत् । तस्याः स एका दुहिता विनम्रा मनोहरा चासीत् । एकदा माता स्थाल्यां तण्डुलान् निक्षिप्य पुत्रीम् आदिशत्। सूर्यातपे तण्डुलान् खगेभ्यो रक्ष । किञ्चित् कालादनन्तरम् एको विचित्रः काकः समुद्रीय तस्याः समीपम् अगच्छत् ।

(क) ग्रामे का न्यवसत् ?

(ख) दुहिता कीदृशा आसीत्?

(ग) माता पुत्री किम् आदिशत् ?

                                             अथवा

प्रकृतिः समेषां प्राणिनां संरक्षणाय यतते । इयं सर्वान् पुष्णाति विविधैः प्रकारैः सुखसाधनैः च तर्पयति पृथिवी, जल, तेज, वायुः आकाशः च अस्याः प्रमुखाणि तत्वानि तान्येव मिलित्वा पृथक्कया वाऽस्माकं पर्यावरणं रचयन्ति । आव्रियते परितः समन्तात लोकः अनेन इति पर्यावरणम् यथा अजातरिशशु मातृगर्भे सुरक्षितः तिष्ठति तथैव मानवः पर्यावरण कुक्षी ।

 

(अ) प्रकृतिः केषाम् संरक्षणाय यतते?

(ब) इयम् कान् पुष्णाति ?

(स) अस्या प्रमुखानि तत्वानि कानि ?

प्र. 19 अधोलिखितेषु पद्यांशस्य प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृत भाषायां लिखत ।

गुणा गुणज्ञेषु गुणा भवन्ति

ते निर्गुणं प्राप्य भवन्ति क्षेषाः ।

आस्वाद्यतोयाः प्रवहन्ति नद्यः

समुद्रमासाद्य भवन्त्यपेयाः ।।

(अ) आस्वाद्यतोयाः जलं कुत्र प्रवहन्ति

(ब) जलं भवन्त्यपेयाः कुत्र भवति

(स) गुणज्ञेषु इति पदे कः धातु वचनम् ?

अथवा

पिवन्ति नद्य: स्वयमेव नाम्भः

स्वयं न खादन्ति फलानि वृक्षाः

नादन्ति सस्यं खलु वारिवाहाः

परोपकाराय सतां विभूतयः ।।

(अ) कः स्वयमेव जलं न पिवन्ति?

(ब) किम् स्वयं न खादन्ति ?

(स) के परोपकाराय कार्य कुर्वन्ति ?

 

प्र. 20 अधोलिखित नाट्यांशाधारित प्रश्नानां उत्तराणि लिखत -

मल्लिका - भोः ! अत्र पूजनं न भविष्यति । अहं स्वसखीभिः सह श्वः प्रातः काशीविश्वनाथमन्दिरं प्रति गमिष्यामि तत्र गङ्गास्नानं धर्मयात्राञ्चवयं करिष्यामः ।

चन्दन - सखीभिः सह । न मया सह।

मल्लिका - आम्। चम्पा, गौरी, माया, मोहिनी, कपिलादयः सर्वाः गच्छन्ति । अतःमया सह तवागमनस्य औचित्यं नास्ति । वयं सप्ताहान्ते प्रत्यागमिष्यामः । तावत् , गृह-व्यवस्थां धेनोः दुग्धदोहनव्यवस्थाञ्च परिपालय ।

(क) मल्लिका पूजार्थ सखीभिः सह कुत्र गच्छति स्म ?

(ख) किम् दुग्धदोहनं परिपालय ?

(ग) वयं कदा प्रत्यागमिष्यामः ।

अथवा

भ्रान्तः कश्चन् बालः पाठशालागमन वेलायां क्रीडितम् अगच्छत । किन्तु तेन सह कैलिभिः काल क्षेप्तुं तदा कोऽपि न वयस्येषु उपलभ्यमान आसीत यतः ते सर्वेऽपि पूर्वदिन पाठान् स्मृत्वा विद्यालय गमनाय त्वरमाणाः अभवन् तन्द्रालुः बालः लज्जया तेषां दृष्टिपथमीय परिहरन् एकाकी किमपि उद्यानं प्राविशत् ।

(क) कः तन्द्रालु भवति ?

(ख) बाल! कदा क्रीडितुम अगच्छत्: ?

(ग) बालस्य मित्राणि किमर्थम् त्वरमाणाः अभवन् ?

 

प्र. 21  अधोलिखितम् अपठित गद्यांश सम्यक पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत्-

महाकवि कालिदासः न केवलं संस्कृतसाहित्ये अपितु विश्वसाहित्यस्य श्रेष्ठः कविःअस्ति। जर्मनी देशवासिनः तु तं शेक्सपीयरः इति कथयन्ति । एषः महान कवि: नाटककारः च आसीत् कालिदासः सप्त रचना अरचयत। सौन्दर्य वर्णने काव्य प्रतिभायां च महाकविः कालिदासः अद्यपि अप्रतिमः वर्तते । भारतीय- महाकविषुस 'कविकुल गुरु' इति नाम्नाः प्रशिद्धमस्ति।

(क) कः श्रेष्ठः कविः अस्ति?

(ख) कालिदासस्य कतिं रचना अस्ति?

(ग) जर्मनीवासिनः कालिदास किं कथयन्ति ?

(घ) वर्तते इति क्रियापदस्य कर्तुपदम् किम: ?

प्र. 22 स्वप्राचार्यस्य कृते अवकाशार्थं एक प्रार्थनापत्रं संस्कृतभाषायां लिखत ।

अथवा

स्वभमिन्याः विवाहे आमन्त्रयितुं स्व मित्रं प्रतिपत्रम्।

प्र. 23 अधोलिखितेषु विषयेषु एकं विषयं स्वीकृत्य विंशत्याधिक शतशब्देषु (120) संस्कृतभाषायां निबंध लिखत -

(क) महाकवि कालिदास

(ख) अनुशासनम्

(ग) पर्यावरणम्

(घ) संस्कृतभाषायाः महत्वम्

 

उत्तरमाला - 

प्रश्न क्रमांक 1 का उत्तर- 1.(ब) शतृ 2.(द) दीर्घ सन्धिः 3.(अ) प्रिय: 4.(द) निशा 5.(ब) पराजय: 6.(स) चतुर्दश

प्रश्न क्रमांक 2 का उत्तर- 1. अनु । 2. प्र । 3. सूर्य । 4. तम: । 5. हृदये । 6. जीर्णधनों ।

प्रश्न क्रमांक 3 का उत्तर-

(i) रामस्य       -        षष्ठी एकवचनम्           

(ii) फलानाम्      -    षष्ठी बहुवचनम्       

(iii) मनोहर: -          विसर्ग सन्धि         

(iv) गम् धातु     -     गच्छति

(v) उपकरोतिः     -    उप      

(vi) सदैव        -       वृद्धि सन्धि    

प्रश्न क्रमांक 4 का उत्तर- (i) पठिष्यामि । (ii) धाव धातु: । (iii) या । (iv) अपि । (v) षष्ठी । (vi) ग्+अ+ज्' + अ : ।

प्रश्न क्रमांक 5 का उत्तर- (i)  आम् (ii)  आम् (iii)  न (iv)  आम् (v)  आम् (vi)  न

 

प्रश्न क्रमांक 13 का उत्तर-

(1) रामः पुस्तकं पठति

(2) 'पास्यति' इत्यस्मिन् पदे लृटलकारः अस्ति।

(3) ‘गच्छन्ति’ इत्यस्मिन् पदे बहुवचनम् अस्ति।

(4) रामाः पुस्तकं पठन्ति ।

 

प्रश्न क्रमांक 15 का उत्तर-

(1) यत्नेन

(2) तपश्चर्यया

(3) घटः

(4) गुणा:

 Pdf download करें 👇👇👇

DOWNLOAD